Kielce to prawdziwa perełka na geologicznej mapie Polski. Miasto, położone w sercu Gór Świętokrzyskich, skrywa w swoich granicach niezwykle ciekawe obszary geologiczne, które opowiadają historię Ziemi sięgającą setek milionów lat wstecz. Skały, odsłonięcia i dawne kamieniołomy przypominają, że właśnie tutaj można „czytać” dzieje naszej planety niczym otwartą księgę. Idealnym miejscem, by tę historię poznać bliżej, jest Geonatura Kielce – nowoczesne centrum edukacji geologicznej, w którym nauka spotyka się z przygodą. To tutaj dowiemy się, jak powstawały góry, morza i prehistoryczne krajobrazy, które ukształtowały dzisiejsze Kielce.
NOCOWANIE W
NAMIOCIE
To nic strasznego! Nasz uniwersalny poradnik wprowadza w temat krok po kroku.
WYPRAWA ROWEROWA
Jak się przygotować do wyprawy z sakwami? Co spakować, jak wyznaczyć trasę?
POLSKA NA WEEKEND
Nasze propozycje na aktywne zwiedzanie Polski.
Kadzielnia, Wietrznia, czy Ślichowice?
Nim wybierzemy się do Geoparku, kilka słów tytułem wstępu.
Kamieniołomy kieleckie to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu regionu świętokrzyskiego. Ich historia sięga setek milionów lat wstecz, gdy na terenie dzisiejszych Kielc rozciągało się ciepłe, płytkie morze. To właśnie wtedy powstały skały wapienne i dolomity, które później zaczęto eksploatować. W XIX i XX wieku kamieniołomy stały się ważnym ośrodkiem wydobycia surowców budowlanych, wykorzystywanych m.in. przy wznoszeniu wielu kieleckich budynków. Dziś dawne wyrobiska, takie jak Kadzielnia, Wietrznia czy Ślichowice, pełnią zupełnie inną funkcję – są rezerwatami przyrody i atrakcjami turystycznymi, gdzie można podziwiać unikatową geologię i piękne widoki.
Kamieniołomy w środku miasta
Pamiętam, jak dobrych kilkanaście lat temu byłem w Kielcach pierwszy raz – znajomy zabrał mnie na piwo „na kadzielnię”. Po 5 minutach pieszego spaceru od jego bloku stanęliśmy nad dawnym, wapiennym wyrobiskiem – widok niesamowity, a jesteśmy niemal w samym centrum miasta! Jak przez kolejne lata zmieniło się to miejsce?
Eksploatacja przemysłowa wapienia trwała tu aż do lat 60. ubiegłego wieku. Potem teren przez jakiś czas stał nieużywany i opuszczony – wreszcie przekształcono go w rezerwat przyrody. Dziś Kadzielnia jest udostępniona, jako teren rekreacyjny i rozrywkowy – odbywają się tu koncerty, festiwale i wydarzenia plenerowe w amfiteatrze, pod ziemią wytyczono trasy turystyczne, a chętni mogą zjechać tyrolką – z jedynym takim widokiem.
W granicach administracyjnych Kielc znajdują się jeszcze 2 kamieniołomy – Ślichowice i Wietrznia. Nieopodal tego drugiego powstał bardzo ciekawy obiekt edukacyjny.
Geonatura Kielce – co to za miejsce?
Geonatura Kielce to miejska instytucja zarządzająca m.in. Centrum Geoedukacji w rezerwacie Wietrznia, Ogrodem Botanicznym na Karczówce oraz kilkoma rezerwatami geologicznymi.
My, w ramach naszej wycieczki studyjnej z Polską Organizacją Turystyczną, zwiedzamy nowoczesne Centrum Geoedukacji, otwarte w 2011 roku. Przenieśmy się w takim razie kilka milionów lat wstecz – pomoże nam w tym wystawa „Chronos”.
Co znajdziemy na dnie dewońskiego oceanu?
Już przy wejściu witają nas realistyczne odgłosy natury i przyciemnione światło, które wprowadza w klimat podwodnego świata. Stopniowo przechodzimy przez kolejne epoki geologiczne – od momentu narodzin Ziemi aż po czasy, gdy na terenie dzisiejszych Kielc znajdowało się ów tropikalne morze. Na ścianach oglądamy ogromne rekonstrukcje dawnych organizmów, a pod nogami połyskują fragmenty skał z prawdziwymi skamieniałościami.
Największe wrażenie zrobiła na nas sala z rekonstrukcją dna dewońskiego oceanu. Makiety dawnych mieszkańców oceanu są celowo powiększone względem oryginalnych rozmiarów – z wyjątkiem ryby pancernej (ale o niej za chwilę). Atrakcja dla chętnych – kapsuła 5D, w której film przenosi nas w podróż przez miliardy lat historii Ziemi – z efektami ruchu, wiatru i dźwięku. To robi wrażenie! Po seansie można podejść do interaktywnych stanowisk, dotknąć modeli skał, spróbować „wydobyć” skamieniałości czy zajrzeć do mikroskopu.
Na koniec, punktu obowiązkowy – spacer ścieżkami kamieniołomu Wietrznia, który jest tuż obok. Jeśli nie macie zbyt dużo czasu, warto podejść chociaż na punkt widokowy.
Spotkanie z rybą pancerną
Jak wspomnieliśmy, jedną z ciekawszych atrakcji w Centrum Geoedukacji jest rekonstrukcja dna dewońskiego morza, które przed ok. 360 milionami lat pokrywało obszar dzisiejszych Gór Świętokrzyskich. W ramach tej ekspozycji spotkaliśmy się oko w oko z największym drapieżnikiem tamtej epoki – rybą pancerną. Wiecie, że ten prehistoryczny olbrzym mógł osiągać nawet kilkunastu metrów długości? Miał potężne szczęki i mógł nimi kruszyć pancerze innych, także dużych ryb.
Zastanawialiśmy się, dlaczego tak potężny drapieżnik wyginął. Przyczyną było prawdopodobnie nagłe ochłodzenie klimatu, spadek poziomu tlenu w oceanach oraz zmiany środowiskowe spowodowane obumieraniem raf koralowych i planktonu, które stanowiły podstawę łańcucha pokarmowego. Czyli ryby pancerne – po prostu – straciły źródła pożywienia i nie były w stanie przystosować się do nowych warunków.
Co jeszcze w okolicach Kielc?
Tak jak województwo świętokrzyskie (zwłaszcza północną część) mamy dość dobrze zjeżdżoną rowerem, tak Kielce wiele lat czekały na bliższe poznanie. Naprawdę warto – wszystkie historie o rzekomych scyzorykach można współcześnie włożyć między bajki 🙂
Jeśli wpadniecie na dłużej w okolice Kielc, zajrzyjcie koniecznie do skansenu w Tokarni (tam jest pięknie szczególnie jesienią), ruin zamku na wzgórzu w Chęcinach, nad zalew do Sielpi Wielkiej lub do Szydłowa – uroczego miasta z listy UNESCO, otoczonego murami miejskimi.
Może Green Velo?
Miłośnikom rowerowych dwóch kółek niezmiennie polecamy rowerowy szlak Green Velo. Ten zalicza ogrom świętokrzyskich atrakcji i pięknych krajobrazów – zaczyna się w Końskich, czyli w północnej części województwa świętokrzyskiego i biegnąc na południowy wschód, zahacza o Kielce i Sandomierz. Między innymi!
Szczegółowe informacje o szlaku i mijanych atrakcjach znajdziecie na jego oficjalnej stronie. Polecamy też wygodną aplikację szlaku Green Velo.
Pomóż nam współtworzyć to miejsce
Nasze plany podróżnicze na przyszłość sięgają znacznie dalej – możesz się z nimi zapoznać na naszym <a href="https://www.patronite.pl/gdzielosponiesie/description/" profilu Patronite i, jeśli chcesz, dołożyć od siebie skromną cegiełkę. Poznajmy się lepiej!
OSTATNIE ARTYKUŁY NA BLOGU
Kielce – z wizytą w Centrum Geoedukacji
Termy i parki wodne w Polsce – dobry pomysł nie tylko na zimę?
Czarnogóra na rowerze. Wyprawa rowerowa wokół Durmitoru i Kotoru
Kouty nad Desnou – aktywny punkt na mapie północnych Czech. Tylko 40 km od Polski!
Południowe Czechy – tych miejsc na pewno nie znacie!
Kanał Elbląski, czyli statkiem po trawie
Pomorze to nie tylko morze. Jakie atrakcje warto zwiedzić?
MSR Hubba Hubba Bikepack 2 – testujemy ultralekki namiot dla sakwiarzy
